Zgodnie z artykułem 5a Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (DZ. U. 1991 Nr 7, poz. 24 z późn. zm.) aby rolnik lub domownik rozpoczynający prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej mógł dalej podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników musi spełnić kilka warunków:
→ podlegać ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata;
→ prowadzić nadal działalność rolniczą lub stale pracować w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym;
→ nie być pracownikiem i nie pozostawać w stosunku służbowym;
→ nie mieć ustalonego prawa do emerytury lub renty albo świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
→ złożyć w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;
→ kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie może przekroczyć kwoty granicznej, ogłaszanej przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota graniczna podatku dochodowego należy złożyć za każdy rok podatkowy w KRUS do dnia 31 maja roku następnego. Kwota graniczna podatku dochodowego za rok 2019 wynosi 3 454,00 zł. W 2020 roku 31 maja przypada w niedzielę czyli w dzień ustawowo wolnym od pracy, zatem zgodnie z art. 57 § 4 KPA za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni. W konsekwencji w tym roku rolnicy mają czas na złożenie zaświadczenia z urzędu skarbowego o kwocie należnego podatku za poprzedni rok podatkowy lub oświadczenia, że nie została przekroczona roczna kwota graniczna do 1 czerwca 2020 r.
Niezłożenie tego dokumentu będzie skutkowało ustaniem ubezpieczenia z dniem, do którego ubezpieczony obowiązany był go złożyć. Termin na złożenie może zostać przywrócony na wniosek rolnika lub domownika, jeśli udowodni on, że niezachowanie terminu nastąpiło w wyniku zdarzeń losowych. Podobnie przekroczenie kwoty granicznej należnego podatku dochodowego za rok poprzedni spowoduje wyłączenie z ubezpieczenia w KRUS.
