Od 1 listopada 2024 r. przedsiębiorcy będą mogli składać wnioski o zwolnienie ze składek opłacanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (rozwiązanie wprowadzone ustawą z dnia 09 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw).
Przedsiębiorca będzie mógł uzyskać zwolnienie z opłacenia następujących składek:
- obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe;
- dobrowolne ubezpieczenie chorobowe;
- Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
! W czasie wakacji składkowych przedsiębiorca będzie musiał opłacić składkę zdrowotną.
Zwolnienie obejmuje składki od najniższej podstawy wymiaru, która obowiązuje przedsiębiorcę. Składki za miesiąc, na który przedsiębiorca uzyska zwolnienie, zostaną opłacone z budżetu państwa. Przedsiębiorca będzie mógł prowadzić firmę i uzyskiwać przychody, wystawiać faktury itp.
Wakacje składkowe dotyczą tylko składek samego przedsiębiorcy. Nie może on uzyskać zwolnienia ze składek, które opłaca za pracowników, współpracowników i zleceniobiorców.
Z wakacji składkowych będą mogły skorzystać m.in.:
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą z wyłączeniem, przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który korzysta z ulgi na start, o której mowa w przepisach art. 18 ustawy Prawo Przedsiębiorców;
- wspólnicy spółki cywilnej;
dla których składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe są obowiązkowe.
Przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z wakacji składkowych bez względu na wybraną formę opodatkowania.
Z wakacji składkowych nie będą mogli skorzystać:
- twórcy i artyści;
- osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu:
- w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
- z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
- wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
- akcjonariusze prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;
- komplementariusze w spółce komandytowo-akcyjnej;
- osoby prowadzące publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe.
Warunki korzystania z wakacji składkowych
Na wniosek płatnika zwalnia się go z opłacenia należnych składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na jego własne obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, za wskazany we wniosku miesiąc kalendarzowy, jeżeli:
- w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku miał zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych;
- w ostatnich 2 latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro;
- jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;
- w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Warunkiem skorzystania z miesięcznych wakacji składkowych w roku kalendarzowym będzie złożenie wniosku. Płatnik składek, który będzie ubiegał się o wakacje składkowe powinien złożyć wniosek w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Wniosek, który będzie złożony w innym terminie zostanie pozostawiony bez rozpoznania.
Wniosek właściwy do złożenia w celu uzyskania zwolnienia z opłacenia składek to wniosek RWS – można go złożyć wyłącznie poprzez platformę usług elektronicznych ZUS. Oprócz złożenia tego wniosku na przedsiębiorcy – w przypadku otrzymania zwolnienia – ciążą dodatkowe obowiązki deklaracyjne (wykazanie składek finansowanych przez budżet państwa w raportach z odpowiednim kodem ubezpieczenia).
Zwolnienie z opłacenia składek przysługuje wyłącznie za jeden miesiąc kalendarzowy w danym roku kalendarzowym.
! Ze względu na termin wejścia w życie nowelizacji Ustawy – przedsiębiorcy w 2024 r. mogą skorzystać z wakacji składkowych tylko za grudzień, a wnioski o tę ulgę powinni składać w listopadzie.
Przedsiębiorca, który zamierza skorzystać z wakacji składkowych powinien:
- podlegać jako ubezpieczony ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony.
- w przypadku składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe skorzystanie z wakacji składkowych będzie możliwe, jeżeli ubezpieczony dobrowolnie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu w miesiącu złożenia wniosku oraz w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku.
Przykład:
Przedsiębiorca chcąc skorzystać z wakacji składkowych za grudzień 2024 i uzyskać zwolnienie ze wszystkich składek objętych możliwością zwolnienia musi podlegać tym ubezpieczeniom co najmniej od października 2024.
Zwolnienie z opłacenia składek, będzie stanowiło pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa Unii Europejskiej dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis.
Dla celów skorzystania z wakacji składkowych przedsiębiorca składając wniosek będzie zobowiązany złożyć zaświadczenia lub oświadczenia o otrzymanej pomocy de minimis w ostatnich trzech latach lub oświadczenia o jej nieotrzymaniu.
Mając na uwadze to, że przedsiębiorca ma ograniczoną kwotowo wartość pomocy de minimis jaką może otrzymać, przed złożeniem wniosku o wakacje składkowe będzie należało ustalić czy nie zostanie przekroczony dopuszczalny limit. Można to sprawdzić w bazie SUDOP, stworzonej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Należy jednak podkreślić, że dane pozyskane z tego systemu mają charakter wyłącznie informacyjny, co nie jest równoznaczne z realizacją obowiązku przedstawienia oświadczenia o otrzymanej pomocy de minimis.
Możliwe negatywne skutki wakacji składkowych:
- w związku z faktem, że składki nie będą pokryte przez przedsiębiorcę to nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, nie można ich odliczyć od dochodu oraz nie mogą być odliczone od przychodów (w przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego, jeśli przychód będzie na granicy przekroczenia progu od którego zależy składka zdrowotna może się okazać, że uzyskane zwolnienie ze składek będzie miało wpływ na przekroczenie progu i w konsekwencji spowoduje konieczność dopłaty składki zdrowotnej),
- choć wakacje składkowe nie mają wpływu na zachowanie ciągłości ubezpieczenia chorobowego to w pewnych przypadkach mogą mieć wpływ na wysokość zasiłków – dotyczy to osób, które mają zadeklarowaną wyższą niż minimalną podstawę składek,
- wakacje składkowe a przyszła emerytura – osoby korzystające z wakacji składkowych nadal podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Okres wakacji składkowych jest okresem ubezpieczenia, będzie to zatem okres zaliczany do odpowiedniego stażu emerytalnego. Natomiast nie jest jednoznaczna odpowiedź na pytanie czy składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe finansowane z budżetu zwiększą kapitał na rzecz świadczenia emerytalnego – wprost z przepisów to nie wynika, a ZUS obecnie nie zajął jeszcze w tej sprawie stanowiska.
- skorzystanie ze zwolnienia ze składek może mieć wpływ na inne, nawet niezwiązane z działalnością gospodarczą świadczenia np. spełnienie warunków programów Aktywny Rodzic czy warunków otrzymania niektórych dotacji – wymaga to indywidualnej, pogłębionej analizy.
